Obszerny wybór prac krytycznych, esejów, szkiców i recenzji o malarstwie i twórczości literackiej twórcy emigracyjnego – Józefa Czapskiego. W tomie znajduje się około 100 tekstów autorstwa m.in. M. Janion, K. Jeleńskiego, A. Michnika, A. Zagajewskiego. Autorki antologii dotarły również do zapomnianych artykułów, także przedwojennych. Całość podzielono na trzy części: pierwsza poświęcona jest malarstwu, druga – twórczości pisarskiej, trzecią stanowią relacje.
„Rozmawialiśmy niedawno w gronie przyjaciół, głównie malarzy i krytyków, o Józefie Czapskim. Rozmowa była chyba ciekawa, ale na tyle chaotyczna, że zapamiętałem ledwie drobne jej fragmenty, i pewno nieściśle: tym łatwiej wszystko poplątać, że dziś rozmawia się o Czapskim w tak wielu gronach.
Jeden wniosek (może raczej konstatacja) był w każdym razie taki, że Czapski stał się chodzącym mitem. Nadzwyczajna jego biografia, wzrost (dwa metry z okładem), przenikliwa bystrość umysłu połączona z prostotą, dobrocią i niezrównanym urokiem (jedyny Polak na emigracji, który nie tylko nie ma wrogów, ale wszyscy go kochają – takie
zdanie też padło w owej rozmowie), wiek (dziewięćdziesiąt lat), centralne miejsce w dziejach XX-wiecznego malarstwa polskiego, ważne miejsce w historii i w literaturze – a między écrivains d’art chyba miejsce pierwsze, fenomenalna łatwość korespondencji – tysiące listów, nagryzmolonych nieczytelnie i świetnych, prawość i bezinteresowność, przyjaźnie ze sławnymi Rosjanami, Francuzami, Polakami i prawdziwie przyjazne zainteresowanie okazywane każdemu prawie rozmówcy, zaraźliwy żar życia wewnętrznego, który może byłby męczący (trudno długo wytrzymać z rozżarzonym węglem, jak mówił Irzykowski o Brzozowskim), gdyby nie brak egocentrycyzmu i zdolność do śmiechu – wszystko to, połączone w jednym człowieku, wydaje się prawie nierealne, a przecież składa się na osobę tak rzeczywistą, tak jednolitą, tak intensywnie żywą, że doprawdy mit, ale mit chodzący po tym świecie. I stąd (powiedział w owej rozmowie jeden z krytyków) przesadne wobec niego wymagania: jak już mit, to niech będzie doskonały we wszystkim, co powie, zrobi, namaluje i napisze, a to jest przecie niemożliwe!”
Autor: Wybór i opracowanie: Małgorzata Kitowska-Łysiak, Magdalena Ujma
Wydawnictwo: UMSC
ISBN: 832270903-X
Format: 16×23 cm
Liczba stron: 562
