Joseph Czapski: Proust contre la déchéance Conférences au camp de Griazowietz.

Ta książka zawiera odczyty, które Józef Czapski głosił dla współtowarzyszy uwięzionych w sowieckim obozie w Griazowcu. Było to na przełomie 1940/1941. , Pierwodruk: „Kultura” (Paryż), nr 12 i 13/1948;

Wydanie pierwsze książkowe w jęz. francuskim: Les Éditions Noir sur Blanc 1987, ISBN 2-88250-000-9, wznowienie 2011 r.

Édition revue et augmentée

Après la déportation par les Russes de quatre mille officiers polonais dans le camp de Starobielsk, d’octobre 1939 jusqu’au printemps 1940, quatre cents d’entre eux furent déplacés à Griaziowietz : ils furent les seuls à échapper au massacre de Katyń.
Afin de surmonter leur abattement et leur angoisse, ils imaginèrent de se donner mutuellement des cours ou des conférences. Tandis que d’autres parlaient d’histoire, de science ou d’alpinisme, Joseph Czapski fit une série d’exposés sur la littérature française. Comme une mise en abyme, la remémoration de La Recherche du temps perdu par un prisonnier de guerre gravement atteint dans sa santé, sans livres ni documents à sa disposition, est elle-même une véritable création, et d’autant plus que Czapski n’est ni philosophe (il s’en excuse) ni critique professionnel (il en surclasse plus d’un…), mais lecteur et artiste, qui met en valeur la nouveauté de la phrase et de la forme proustienne, tout en ramenant son théâtre prodigieux à la filiation de Saint-Simon et de Balzac.
Un lecteur qui n’a jamais lu Proust découvrira, dans ce livre miraculeusement arraché à la déchéance, un chemin tracé vers un auteur qu’on a dit, à tort, réservé aux élites ou entaché de snobisme mondain.

ILS EN PARLENT…

« Certains livres sont beaucoup plus grands qu’eux-mêmes – infiniment plus, en tout cas, que les pages censées les contenir. Ceux-là, bien après qu’on les a fermés, se déploient dans l’esprit du lecteur comme des substances radioactives. (…) Si bien que le texte de Czapski devient, à son tour, cette chose arborescente, vivante, qui „travaille” dans l’esprit du lecteur longtemps après qu’il a fini de lire : un grand livre, et la preuve que la littérature peut sauver. »

Raphaëlle Rérolle.Le Monde des livres

« Czapski va à l’essentiel, au plus profond, à ce niveau où la littérature aide à vivre, à comprendre soi-même et le monde, où elle s’adresse à tous. »
Isabelle Rüf. Le Temps

« Lorsque Czapski donne lecture de ses conférences à ses compagnons d’infortune, le froid, la saleté, la honte et les barbelés du camp n’existent plus. Les prisonniers sont redevenus des hommes libres et dignes, par la seule force de l’esprit. »
Ph. C. Les Échos

LES ÉDITIONS NOIR SUR BLANC

O autorze /


Urodziła się w Nowej Dębie. Studiowała w Krakowie, na Uniwersytecie Jagiellońskim; studia podyplomowe z zarządzania projektami na Akademii Górniczo-Hutniczej. Autorka od wielu lat zajmuje się twórczością Józefa Czapskiego: przegląda archiwa, odczytuje dzienniki i zbiera informacje o dziełach malarza (projekt: Catalogue raisonné dzieł Józefa Czapskiego), nagrywa rozmowy z tymi, którzy znali autora "Na nieludzkiej ziemi". Powołała w 2017 roku Festiwal Józefa Czapskiego (jest jego dyrektorem) . Odbyły się już dwie edycje festiwalu (2017 i 2020 rok). Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Literatura 2020, 155591/20). Kuratorka wystawy "Józef Czapski en France. Œuvres des collections privées", 2020. - projekt zrealizowany w ramach programu "Kulturalne pomosty", 2020. Kuratorka wystawy "Józef Czapski dzieła z kolekcji prywatnych, Kordegarda, Galeria Narodowego Centrum Kultury, od 28.04.2022 - 6.06.2022. Kuratorka wystawy w nowej Galerii Józefa Czapskiego w Pałacu w Kurozwękach "Józef Czapski. Dzieła z kolekcji Markiza Michaela Popiela de Boisgelin", 2023. Copyright 2016 - 2024 - Ela Skoczek / Materiały umieszczone na stronie są chronione prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie tylko za zgodą autora.

Artykuły powiązane

O pisaniu biografii

"(...) starałam się docierać do istoty rzeczy każdego zagadnienia w przekonaniu, że zbliżanie się do prawdy i jawność są wymowniejsze i moralniejsze od przemilczeń, legend i niedomówień.


Ludźmi jesteśmy i tylko ludźmi ułomnymi choćby nas inni brali za aniołów - pisał Mickiewicz do przyjaciół – cytując Naśladowanie.

Maria Czapska, Szkice Mickiewiczowskie, Wstęp

Kontakt

Zapraszamy do kontaktu z redakcją