W Pawilonie Józefa Czapskiego w Krakowie zwiedzający będą mogli zajrzeć do zrekonstruowanego pokoju malarza, tego z siedziby „Kultury” przy 91, avenue de Poissy . Był dla niego sypialnią, pracownią i miejscem, w którym przyjmował gości. Po śmierci malarza – na mocy testamentu – większość mebli, przedmiotów została wywieziona do Polski, do Krakowa. Wykonawcami testamentu byli Elżbieta Łubieńska i Jerzy Giedroyc. Elżbieta Łubieńska spuściznę po swoim wuju podarowała w 1993 r. Muzeum Narodowemu w Krakowie.
We wrześniu 2015 roku Instytut Literacki przekazał Muzeum Narodowemu w Krakowie szereg przedmiotów, które posłużą do rekonstrukcji pokoju. I tak zostały podarowane oryginalne: drzwi pokoju wraz z kluczem, futryna drzwiowa, opaski do futryny, szafka narożna trzydrzwiowa wraz z półkami, półka nad szafką (narożną, podwójną), półka potrójna ze ściany przy drzwiach wraz z uchwytami i wkrętami, gniazdka elektryczne, wyłącznik światła przy drzwiach, gniazdko telefoniczne wraz z przewodem, gniazdko z listwy przypodłogowej, hak z sufitu wraz z lampą wiszącą, lampa kreślarska.
Bardzo cenną rzeczą, która przyjechała do Krakowa jest podstawa pod sztalugę Józefa Czapskiego. Są na niej jeszcze ślady farb, którymi malował. Instytut Literacki przekazał także zbiór książek ok. 200 szt. Są to: egzemplarze „Kultury”, „Zeszytów Historycznych” i książek z Biblioteki „Kultury”.
Ela Skoczek: Jak wygląda teraz pokój Józefa Czapskiego w siedzibie Kultury?
Wojciech Sikora: W byłej pracowni-pokoju Józefa Czapskiego przygotowujemy coś w rodzaju minigalerii. Jesteśmy w trakcie montowania systemu nowego oświetlania ścian oraz odświeżenia ścian. Zostaną tu pokazane obrazy i rysunki artysty.
Ela Skoczek: Odwiedzający dom „Kultury” widzi na ścianach w korytarzu piękną kolekcję prac Józefa Czapskiego. Ile dzieł malarza jest w kolekcji Instytutu Literackiego?
Wojciech Sikora: W kolekcji Instytutu Literackiego znajdują się 43 obrazy i rysunki Józefa Czapskiego. Reprodukcje kilkunastu z nich znaleźć można na portalu Kultury . Jest tam także krótki opis całej naszej kolekcji.
Ela Skoczek: Przyjmuje się, że Instytut Literacki powstał 28 września 1946 r. na podstawie rozkazu gen. Kazimierza Wiśniowskiego „Rozkazu organizacyjnego Instytutu Literackiego”, w którym stwierdza się, że w porozumieniu z Rządem RP na uchodźstwie 11 lutego 1946 r. powołano Instytut Literacki. Pierwszy numer „Kultury”, ukazał się w maju 1947 r. W 2016 roku Instytut Literacki obchodzi więc rocznicę 70–lecia powstania. Jakie wydarzenia będą zorganizowane w Polsce i we Francji z okazji jubileuszu?
Wojciech Sikora: W 2016 roku mamy dwie rocznice: 110. urodzin redaktora Jerzego Giedroycia oraz 70. rocznicę powstania Instytutu Literackiego. Jesienią zaplanowane są dwie konferencje naukowe: jedna w Warszawie (na Uniwersytecie Warszawskim), druga w Łodzi. Tam odbędzie się trzydniowa konferencja naukowa. Będą jej towarzyszyć imprezy: wystawa, pokaz filmów związanych z twórcami „Kultury”, prezentacja książek. Organizujemy ją przy dużym wsparciu Uniwersytetu Łódzkiego. W kilku miastach w Polsce (a także i we Francji) będzie pokazywana wystawa „Jerzy Giedroyc i jego dzieło ”. W tym roku odbędą się też promocje kolejnych tomów korespondencji redaktora Jerzego Giedroycia. Pierwszą książką promującą jubileusz jest wydana nakładem Instytutu Książki polsko-rosyjska książeczka Józefa Czapskiego pt. „Kultura”. 100 pierwszych egzemplarzy jest numerowane.
Tradycyjnie już, jak co roku, 14 września w rocznicę śmierci Jerzego Giedroycia, zorganizujemy w Maisons-Laffitte spotkanie współpracowników i przyjaciół Instytutu Literackiego.
Na zdjęciu Józef Czapski w swoim pokoju, Maisons-Laffitte 1986 r.
Fotografia pochodzi z Archiwum Instytutu Literackiego. Autor zdjęcia: T. Walczak . Dziękujemy za zgodę na publikację.
Wojciech Sikora – Z Instytutem Literackim związany od 1981 roku, po śmierci Henryka Giedroycia w 2010 r. został prezesem Stowarzyszenia Instytut Literacki „Kultura”.
