Józef Czapski

W Pawilonie Józefa Czapskiego w Krakowie zwiedzający będą mogli zajrzeć do zrekonstruowanego pokoju malarza, tego z siedziby „Kultury” przy 91, avenue de Poissy . Był dla niego sypialnią, pracownią i miejscem, w którym przyjmował gości. Po śmierci malarza – na mocy testamentu – większość mebli, przedmiotów została wywieziona do Polski, do Krakowa. Wykonawcami testamentu byli Elżbieta Łubieńska i […]

3 kwietnia 1896 roku w Pradze urodził się Józef Czapski (herbu Leliwa).  Matka jego, hrabina Józefa Leopoldyna, była córką hrabiego Fryderyka z Thunów–Hohenstein. Tytuł hrabiowski wraz z majątkiem Hohenstein, położonym w Turyngii, przodkowie otrzymali w 1626 roku. Choć majątek w późniejszych czasach utracono, jednak nazwę hrabstwa dołączono do nazwiska. Ojciec malarza był synem polskiego hrabiego, Emeryka Hutten […]

Od 3 kwietnia do  27 maja  1990 roku  w Salonie Wystawienniczym BWA w Nowym Sączu przy ul. Jagiellońskiej 34 miała miejsce wystawa obrazów Józefa Czapskiego. Komisarzem wystawy był Ryszard Miłek, a układ ekspozycji przygotował prof. Stanisław Rodziński. Wystawa ta później została pokazana w galerii Kordegarda w Warszawie. Malarz wysłał do organizatorów wystawy w Nowym Sączy […]

Chcielibyśmy nieraz podzielić się z innymi wartością, która prawdziwie nas wzbogaciła i żałujemy, że im także nie została dana, że po jakiemuś będą od nas ubożsi: jaka szkoda, że tego nie widziałeś – nie widziałaś – nie słyszałeś – nie przeżyłeś. W miarę upływu czasu coraz więcej będzie młodych, którym by się chciało powiedzieć – […]

Galeria Osobliwości w Krakowie, ul. Sławkowska 16.  Było to wspaniałe miejsce na mapie galerii Krakowa, gdzie Zbylut Grzywacz wraz ze swoją żoną, Krystyną organizowali wystawy.  17 marca 1997 roku zaprosili  na wystawę „Szkice dziesięciu artystów”. Pokazano wówczas 16 prac Józefa Czapskiego. Pokazano także szkice i rysunki: Jerzego Skarżyńskiego, Jana Szancenbacha, Adama Hoffmanna, Jerzego Panka, Andrzeja Wajdy, Zbyluta […]

W 2016 roku , nakładem Instytutu Książki został opublikowany – po raz pierwszy w języku polskim – tekst Józefa Czapskiego pt. „Kultura”.  To artykuł napisany specjalnie dla kwartalnika emigracyjnego „Kontinient”, który powstał w Paryżu w 1974 r.  Redaktorem naczelnym był Władimir Maksimow, a w skład kolegium redakcyjnego wchodzili m.in. Józef Czapski, Jerzy Giedroyc i Gustaw Herling […]

Czarno-białe zdjęcia. Jedno z nich to portret sędziwego pisarza i malarza w jego pokoju w Maisons – Laffitte. Pokój ten w 2016 roku zostanie odtworzony w Pawilonie Józefa Czapskiego w Krakowie, przy ul. Piłsudskiego 12. Drugie – ręce autora „Na nieludzkiej ziemi”. Autorem zdjęć jest Krzysztof Gierałtowski. Krzysztof Gierałtowski: W Maisons- Laffitte, w siedzibie Kultury […]

W numerze 132 (2015) Zeszytów Literackich opublikowano korespondencję pomiędzy Józefem Czapskim a Andrzejem Wajdą i Krystyną Zachwatowicz.  Są to listy, kartki pocztowe i telegramy, które pochodzą z archiwum Muzeum Narodowego w Krakowie oraz z archiwum Andrzeja Wajdy i Krystyny Zachwatowicz. Reżyser pierwszy raz spotkał się z malarzem w 1981 r. Korespondencja ta wnosi kilka szczegółów, które uzupełniają wiedzę na […]

Fundacja „Terytoria Książki” otrzymała na początku 2015 r. dotację 40 000 zł z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, by wydać książkę: Józef Czapski i Ludwik Hering Listy.  Wydane zostaną w dwóch tomach (listy z okresu 4 września 1939 – 16 stycznia 1959 oraz listy z okresu 28 stycznia 1959 – 26 czerwca 1982 ) w serii […]

„Józef Czapski – świadek wieku 1896-1993” film w reżyserii Andrzeja Wolskiego był emitowany w Telewizji Polskiej (w październiku 2015 r.)  oraz w Telewizji ARTE (w listopadzie 2015 r.) . Telewizja ARTE umożliwia obejrzenie filmu w sieci  do 25.12.2015 r. Kto wg Pana popełnił te morderstwa w Katyniu?  – pytano Czapskiego w czasie przesłuchania przed Komisją Maddena w […]

W swoim pokoju i w pokoju swej siostry Marii w Maisons-Laffitte Józef Czapski zgromadził przez 50 lat olbrzymie archiwum, w tym 278 tomów swoich słynnych „Dzienników”, księgozbiór (ponad 3500 książek) i korespondencję. Rozważał sprzedaż archiwum Uniwersytetowi w Yale (USA). Nawiał go do tego  Czesław Miłosz. Ostatecznie postanowił – na mocy testamentu – przekazać część spuścizny […]

Jarosław Iwaszkiewicz z Józefem Czapskim poznali się w 1920 r. Raz w miesiącu odbywały się, w jedynym z warszawskich arystokratycznych domów – u księstwa Woronieckich – duże zebrania dla malarzy i pisarzy. Michał Woroniecki pełnił wówczas funkcję Prezesa Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Podczas jednego z tych spotkań Czapski  poznał Jarosława Iwaszkiewicza, który był wtedy nauczycielem […]

30 maja 2015 r. na aukcji organizowanej przez antykwariat Rara Avis można było kupić odręczny list Józefa Czapskiego dotyczący wojennych losów Stefana Bystrzonowskiego, pisany w Paryżu ok. 1948 (Rękopis dwustronny na ark. 20,7×13,4 cm). Czapski pisze, że służył razem z Bystrzonowskim w 8 Pułku w 1935, później spotkali się w obozie w Starobielsku. „Pyta Pani, czy […]

Po śmierci Aleksieja Remizowa, Czapski w 1958 roku napisał esej pt. Cedr, który – podobnie jak inne wspomnienia, pisane po śmierci kogoś mu bliskiego – nosi w sobie znamiona Czarnych kwiatów Norwida. Nieprzypadkowo tytuł nawiązuje do poematu Norwida Tyrtej, który Czapski przetłumaczył rosyjskiemu pisarzowi, a które to strofy zapadły w pamięć i stały się bliskie Remizowowi. […]

 Zainteresowanie pisarstwem Dostojewskiego zawdzięczał Czapski Dimitrowi Fiłosofowi. Polecenie czytania utworów autora Biesów sprawiło, że został wyrwany z tajemnego kręgu oddziaływania pacyfistycznej filozofii Tołstoja, która nie tylko komplikowała jego decyzje, lecz nacechowana skrajnym radykalizmem, nie przystawała do otaczającej go rzeczywistości, w której walka zbrojna stała się jedyną możliwością zdobycia niepodległości. Kiedy Wacław A. Zbyszewski dociekał, skąd […]

[…] „wiedziałem, że jest taka książka […] i że tam jakieś gwałtowne erotyczne rzeczy się dzieją. Czytałem ją jako książkę nieskromną […] I pamiętam jeden z wielkich szoków mojego życia. Czułem, że pot mi spływa po plecach, jak to czytałem. Po pierwsze, po pysku dostałem, bo stosunek do tych spraw Tołstoja […] był niezmiernie brutalny, […]

„Jego książki, gdzie całe partie zdają mi się nie do czytania, wprost źle napisane, mają tuż obok strony genialne, a przecież to człowiek, jeden z paru wielkich, których spotkałem”  – napisał Józef Czapski. Pierwsze teksty Stefana Żeromskiego poznawał w domu rodzinnym; była to jednak bardzo powierzchowna lektura. Choć jak wspomina w wywiadzie, który można posłuchać […]

„Trzeba by umieć patrzeć na siebie jak Korczak, ze spokojną świadomością porażek swoich” J.Czapski Pisarzem, którego cenił Józef Czapski, był Janusz Korczak. Pierwszą książką, którą przeczytał jeszcze w majątku swoich rodziców było Dziecko salonu. Wtedy pojawienie się jej było sensacją, ze względu na podejmowane tam tematy społeczne. Znalazła się ona w Przyłukach, przyniesiona przez administratora […]

Każdy ma w sobie Boga – stworzenie świata – upadek – odkupienie – całą tragedię bytu, która okolona jest przez ciemną noc, nie mającą znaczenia,  ani nazwy w ludzkim życiu. Co nie jest biografią – nie jest w ogóle.  Stanisław Brzozowski „Pamiętni”   Józef Czapski, a właściwie Józef Hutten–Czapski urodził 2 kwietnia 1896 r. Wskazują na […]

„Dziennik nie na pokaz pomyślany, ale jako kontrola oddechu dnia. Chyba najlepsze, co napisałem, to są moje dzienniki […]. Wyraziły mnie najwięcej i z tego powodu literacko są najlepsze. […] „I naraz myśl – pisać wspomnienia, poprzez to dotrzeć do warstwy głębszej istniejącej w sobie. Czy jest sens pisać wspomnienia?” Józef Czapski „Wyrwane strony” wybrane […]

Spuścizna Józefa Czapskiego i Marii, jego siostry została przekazana darowizną od Elżbiety Łubieńskiej do Muzeum Narodowego w Krakowie. Zinwentaryzował zbiór, wstęp i indeks przygotował  Janusz S. Nowak przy współpracy Janusza Pezdy. Kraków Muzeum Narodowe oraz Warszawa Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską, Oddział Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, [rok wydania 2008]. ISBN:978-83-7581-016-5.  i ISBN:978-83-89378-28-6

Do 13 kwietnia 2015 r. zainteresowane osoby mogły składać prace na konkurs na koncepcję graficzną promocji Pawilonu Józefa Czapskiego, który zostanie uroczyście otworzony 22. kwietnia 2016r. Praca konkursowa – jak czytamy w zaproszeniu opublikowanym w 2015 r. –  miała stanowić koncepcję szaty graficznej plakatu, na którą składają się następujące elementy: konstrukcja graficzna, w której ustala się […]

Czytając Czapskiego to doskonały zbiór materiałów z sesji naukowej poświęconej temu artyście, pisarzowi. W  artykułach poruszono m.in. zagadnienia związane z wpływem Simone Weil na Czapskiego (autorka Agata Janiak), przeanalizowano konieczność  zapisywania wizji i codziennych zmagań w dziennikach (Janusz Nowak). O związkach Gustawa Herlinga – Grudzińskiego z Czapskim i początkach Kultury  napisał Zdzisław Kudelski, o Zbigniewie […]

„Jedną z osób, która wywarła wpływ na moje wybory życiowe, był Józef Czapski.” Tak w książce Ze wspomnień szczęściarza napisał Jacek Woźniakowski.  Malarza poznał, gdy miał mniej niż 18 lat. Spotkali się w Błotach pod Warszawą. Młodego Woźniakowskiego zawiózł tam jego wujaszek.  Potem umówili się z Józefem Czapskim, by obejrzeć wspólnie wystawę Gierymskiego (1937 rok) . Kolejne […]