14. kwietnia 2016 roku Senat Rzeczpospolitej Polskiej przyjął jednogłośnie uchwałę oddającą hołd Józefowi Czapskiemu, który walczył o prawdę w sprawie zbrodni katyńskiej. W podjętej uchwale czytamy:
„120 lat temu, 3 kwietnia 1896 r., urodził się Józef Czapski: żołnierz, malarz, pisarz i publicysta, jeden z najwybitniejszych Polaków i świadków historii XX wieku. Za zasługi w wojnie polsko-bolszewickiej otrzymał Order Virtuti Militari. Zmobilizowany we wrześniu 1939 r., dostał się do sowieckiej niewoli, zwolniony w 1941 r., wstąpił do Armii Andersa, jako jej żołnierz poszukiwał w Rosji zaginionych oficerów polskich (jak się później okazało – ofiar zbrodni katyńskiej). Przeżycia z pobytu w Sowietach opisał we Wspomnieniach starobielskich i w Na nieludzkiej ziemi.
Brał udział w kampanii włoskiej Korpusu Polskiego. Po demobilizacji, do śmierci w 1993 r. mieszkał w siedzibie paryskiej „Kultury”. Był publicystą zarówno „Kultury”, jak i licznych pism francuskich. Współorganizator Kongresu Wolności Kultury w Berlinie w 1950 r.
Uznany malarz, kapista – wystawiał obrazy we Francji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Belgii i Brazylii.
W książce Na nieludzkiej ziemi pozostawił świadectwo swoich emocji: W miarę pisania nie słabła we mnie, ale narastała świadomość tragicznej przeciwstawności Polski i Rosji, naszych koncepcji, naszych dróg historycznych. Narastało poczucie śmiertelnego zagrożenia Polski. Ale też pisał dalej: wierzę, że rzetelne i braterskie współżycie Polski i Rosji jest nie tylko możliwie, ale w przyszłości konieczne, więcej, że jesteśmy sobie mimo naszej „tragicznej przeciwstawności” niezmiernie bliscy.
Józef Czapski był świadkiem i uczestnikiem dramatycznych wydarzeń XX wieku w Europie. Uznając, że pomyślną przyszłość można budować tylko na prawdzie, Senat Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd jednemu z tych, którzy dali świadectwo najtrudniejszej prawdzie o człowieku – wybitnemu patriocie i artyście Józefowi Czapskiemu”.
