Nie jest oznaczony w Petersburgu szlak Józefa Czapskiego, to oczywiste. Dzięki wsparciu Instytutu Polskiego w Petersburgu oraz możliwości uczestniczenia w grancie związanym z projektem prowadzonym przez Piotra Mitznera (W poszukiwaniu misji emigracji. Polsko-rosyjskie kontakty literackie 1919-1989) Tatiana Kosinowa opisała szczegółowo miejsca, w których bywał malarz. Czapski mieszkał (z przerwami) w Petersburgu w latach 1912-1919. To miasto ma związki z jego rodziną, krewnymi, przyjaciółmi i znajomymi, którzy znacząco wpłynęli na jego życie. To miasto, w którym spotkał się ze Stasową poszukując zaginionych żołnierzy.
Tatiana Kosinowa w byłej stolicy Imperium Rosyjskiego opisała 25 miejsc, które opowiadają historię autora Oka.
- Ambasada Austrii
- Prospekt Rimskiego-Korsakowa 37. Dom Emeryka Hutten – Czapskiego
- Plac Dekabrystów 1. Departament Heroldii
- Nabierieżnaja Fontanki 40, XII Gimnazjum oraz Nabierieżnaja Fontanki 40/ Prospekt Newski 68
- Ulica Rubinsteina 36. Dom Bibikowa
- Ulica Sadowa 25. Kaplica Maltańska
- Carskie Sioło (dzisiejsze miasteczko Puszkin) – adres z księgi adresowej z roku 1917: Carskie Sioło, Zaułek Bezimienny, dom 7.
- Ulica Bolszaja Morskaja 6
- Nabierieżnaja Rzeki Fontanki 6. Imperatorska Szkoła Prawnicza
- Zaułek Ozierny 12. Budynek Meyendorffa
- Uniwersyteckie Nabrzeże Wasiljewskiego Ostrowa 7/9. Imperatorski Uniwersytet Piotrogrodzki
- Ulica Sadowa, 26. Korpus Paziów
- Zaułek Stolarny, 11/9. Budynek Kleibera
- Ulica Galerna, 58-60. Willa Bobrinskich
- Ulica Bolszaja Morskaja 52. Budynek Aleksandra Aleksandrowicza Połowcewa.
- Prospekt Moskiewski 18. Stołówka polska
- Plac Dworcowy 6. Georgij Cziczerin
- Prospekt Zabałkański 4-6. Heluta Wędziagolska
- Ulica Striemiannaja 16. Rodzina Dymszów
- Ulica Italiańska 5. Henryk Przewłocki
- Ulica Mochowaja 27-29. Komisja Likwidacyjna do spraw Królestwa Polskiego
- Ulica Żukowskiego 47. Iwan Fiodorowicz Manasewicz-Manujłow.
- Przejazd Smolny 1. Komitet Wykonawczy Związku Komun Obwodu Północnego. Jelena Stasowa.
- Ulica Czajkowskiego 83. Triumwirat przy Siergiejewskiej
- Plac Dekabrystów. Łuk przy ul. Galernej. Dorożkarz i koń
Tatiana Kosionowa przejrzała m.in. Rosyjskie Historyczne Archiwum Państwowe.
Ciekawostką jest to, że Jerzy Czapski (ojciec Józefa) wszczął procedury do Departamentu Heroldii Senatu Rządzącego związane z „podniesieniem do godności hrabiowskiej” oraz o „wniesieniem do piątej księgi szlacheckiej Guberni Mińskiej” tylko dla swoich dwóch synów: Józefa i młodszego Stanisława. Siostry nie dostąpiły tego zaszczytu, dlatego też żadna z pięciu córek Jerzego Czapskiego nie miała poświadczonego tytułu hrabiowskiego oraz szlachectwa.
Senat uznał tytuł hrabiowski Józefa Czapskiego 22 kwietnia 1898 roku. Po 1917 roku nigdy nie używał pełnego imienia, czyli – jak figuruje to w archiwach rosyjskich: Józef Emeryk Ignacy Antoni Franciszek de Paula Maria, syn Jerzego Hutten – Czapski, herbu Leliwa.
(źródło: Tatina Kosinowa, Spacerownik po Petersburgu śladami Józefa Czapskiego w: KONTEKSTY nr 3 (322). 2018.
