Anna Baranowa: Józef Czapski – niepokoje malarza

„Józefa Czapskiego można nazwać mistrzem niepewności. Gdy wertuję jego dzienniki, trudno mi znaleźć stronę, na której nie pisałby o swoich niepokojach egzystencjalnych i artystycznych. Niepokój, angoisse – jest silnym nurtem, który przenika całe jego życie. Czasami ten niepokój przybiera formę samozadręczania się i skrupułów. Te partie dzienników bywają nieznośnie męczące. Ale jakże instruktywne jest to, jak Czapski szuka światła, na jakie sposoby przezwycięża momenty i całe okresy wyjałowienia, osłabienia, niemocy. Ta jego walka duchowa o wzrost samoświadomości jest egzemplaryczna i przydaje się niejednemu, kto wątpi i po ludzku błądzi. Tym samym Czapski – mistrz niepewności staje się mistrzem nadziei” – napisała Anna Baranowa w artykule opublikowanym w październkowym numerze Twórczości (10/2017).

Anna Baranowa nie skupia się jednak na psychologicznych aspektach, lecz jako historyczka sztuki patrzy na dzienniki Czapskiego także poprzez pryzmat obrazów, które malarz wykonał. Stawia tezę i wyróżnia trzy okresy (kryzysy twórcze) w życiu artysty.

  1. kryzys młodości, czyli roku 1926 (lub 1927)
  2. kryzys wieku średniego – „zaraz po wojnie”
  3. kryzys starości, czyli ostatnich dekad życia.

Autorka uważa, że w „kryzysie starości” powstały najlepsze obrazy malarza.

Cały artykuł warto przeczytać w Twórczości. Polecam

Na zdjęciu: Dziennk Józefa Czapskiego. Fot. Muzeum Narodowe w Krakowie.

O autorze /


Urodziła się w Nowej Dębie. Studiowała w Krakowie, na Uniwersytecie Jagiellońskim; studia podyplomowe z zarządzania projektami na Akademii Górniczo-Hutniczej. Autorka od wielu lat zajmuje się twórczością Józefa Czapskiego: przegląda archiwa, odczytuje dzienniki i zbiera informacje o dziełach malarza (projekt: Catalogue raisonné dzieł Józefa Czapskiego), nagrywa rozmowy z tymi, którzy znali autora "Na nieludzkiej ziemi". Powołała w 2017 roku Festiwal Józefa Czapskiego (jest jego dyrektorem) . Odbyły się już dwie edycje festiwalu (2017 i 2020 rok). Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Literatura 2020, 155591/20). Kuratorka wystawy "Józef Czapski en France. Œuvres des collections privées", 2020. - projekt zrealizowany w ramach programu "Kulturalne pomosty", 2020. Kuratorka wystawy "Józef Czapski dzieła z kolekcji prywatnych, Kordegarda, Galeria Narodowego Centrum Kultury, od 28.04.2022 - 6.06.2022. Kuratorka wystawy w nowej Galerii Józefa Czapskiego w Pałacu w Kurozwękach "Józef Czapski. Dzieła z kolekcji Markiza Michaela Popiela de Boisgelin", 2023. Copyright 2016 - 2024 - Ela Skoczek / Materiały umieszczone na stronie są chronione prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie tylko za zgodą autora.

Artykuły powiązane

O pisaniu biografii

"(...) starałam się docierać do istoty rzeczy każdego zagadnienia w przekonaniu, że zbliżanie się do prawdy i jawność są wymowniejsze i moralniejsze od przemilczeń, legend i niedomówień.


Ludźmi jesteśmy i tylko ludźmi ułomnymi choćby nas inni brali za aniołów - pisał Mickiewicz do przyjaciół – cytując Naśladowanie.

Maria Czapska, Szkice Mickiewiczowskie, Wstęp

Kontakt

Zapraszamy do kontaktu z redakcją