Józef Czapski

Zbigniew Herbert napisał w Węźle gordyjskim: „Europa handlarzy-entuzjastów w rodzaju Zborowskiego, wiernego druha Modiglianiego, należy do przeszłości. Nawiasem mówiąc, kto nareszcie napisze o Zborowskim monografię? Na pewno jakiś Francuz albo Włoch. Polscy historycy sztuki współczesnej wolą chodzić po śladach swoich zachodnich kolegów”. Na szczęście minęły te czasy, kiedy historycy sztuki tak bardzo zachwycali się i […]

Jakże tak można, pośrodku rozmowy Zniknąć i nawet nie powiedzieć: „wrócę” I dom od razu mieć wieloechowy Skąd żadnej wieści, tylko szum zakłóceń? /Czesław Miłosz,  Do Józefa Sadzika/ 26 sierpnia 1980 roku, we wtorek, 84-letni Józef Czapski zapisał w swoim dzienniku: „Wiadomość, że umarł ks. Sadzik, nagle u Pallotynów w Osny. To już straszna wyrwa […]

Na zdjęciu: od lewej Józef Czapski, Edward Raczyński, Andrzej Panufnik, Zygmunt Mycielski. Fot. Lady Camilla Panufnik. Zdjęcie zostało zrobione w pokoju muzycznym w domu Panufników w Twickenham pod Londynem. Z dziennika Józefa Czapskiego (rok 1987)*: „Telefon od Zosi. Umarł Zygmunt [… ]. Czy cierpiał? Czy się dowiem o jego ostatnich dniach? […] Napisał mi w którymś z […]

„Bocheński rozumiał dobrze konieczność wyboru, nawet konieczność politycznych kompromisów, ale należał do tych ludzi, którzy na każdym kroku gotowi są wybrać prędzej śmierć niż zafałszowanie, skurczenie tego, w czym widział istotę wielkiej tradycji i wielkiej kultury polskiej. Non omnis moriar – nie zapomną Bocheńskiego jego koledzy bojowi, jego przyjaciele polityczni, jego czytelnicy. Wszyscy, którzy go […]

Odnaleziony w archiwum przez żonę pisarza Lidię Croce i córkę Martę Herling dziennik obejmujący lata 1957-1958 został wydany przez Wydawnictwo Literackie z bogatym aparatem krytycznym opracowanym przez Włodzimierza Boleckiego. Dodatkowo opublikowano fragment rozmowy nagranej w 2002 roku z Lidią Croce oraz przedrukowano wywiad z córką pisarza (pierwodruk w Dużym Formacie – 2 lipca 2009).  O samym […]

Jest 1984 rok. Dwa lata przed śmiercią Konstanty Jeleński, pełen niepokoju, powiedział Ricie Gombrowicz: „Wiesz, Rito, jest teraz taka choroba, utrata odporności”. Nie zrozumiałam, nie wiedziałam, dlaczego o tym mówi. Wtedy w mediach dopiero zaczynało się mówić o AIDS. To było chyba jeszcze przed śmiercią Foucault. Myślę, że Kot bardzo się bał, że jest chory […]

20 czerwca 1947 roku wydano pierwszy numer „Kultury” . To numer rzymski, gdyż wtedy zarówno Jerzy Giedroyc jak i  Gustaw Herling – Grudziński – redaktorzy pierwszego numeru pisma – przebywali w Rzymie. Kultura została wydana przez Instytut Literacki, który powstał wiosną 1946 roku w Rzymie, przy 2. Korpusie Polskim pod nazwą Casa Editrice „Lettere”. (Adres: „Roma Casella […]

Rok 1924. Paryż. Misia Sert poznaje Józefa Czapskiego, który przyszedł do niej polecony przez Józefa Pankiewicza. Ta muza artystów (Renoira, Henri de Toulouse-Lautreca, Félixa Vallottona, Pierre’a Bonnarda i Édouarda Vuillarda) oraz natchnienie pisarzy (Prousta, Cocteau, Mallarmé, Apollinaire’a),  znajoma kompozytorów (Claude’a Debussyego, Maurice’a Ravela i Igora Strawińskiego, Karola Szymanowskiego) postanowiła pomóc kapistom. Zjechali oni do stolicy […]

Na wystawie Potęga Awangardy, którą od 10.03.2017 roku można oglądać w Kamienicy Szołayskich w Krakowie spotkamy rzeźbę Augusta Zamoyskiego. W 1917 roku wykonał on popiersie Kajetana Morawskiego, którego Czapski znał i z którym współpracował nie tylko jako żołnierz Armii Andersa, ale także wielce pomagał rodzinie dyplomaty. O tym m.in. wspomina syn Morawskiego, Maciej w rozmowie ze […]

Magdalena Śniedziewska w opublikowanej w 2014 roku książce pt. Siedemnastowieczne malarstwo holenderskie w literaturze polskiej po 1918 roku analizuje spojrzenie pisarzy na dzieła wielkich mistrzów tego czasu. Znajdujemy tam spotkanie zarówno z pejzażami, z malarstwem rodzajowym, z martwą naturą, a także z portretem. Znacząca część książki jest poświęcona analizie szkiców Zbigniewa Herberta. Autorka – badając […]

Z Markiem WITTBROTEM rozmawia Małgorzata SAŃKO – Czy Paryż wart jest mszy? – Gdyby odnieść się do kontekstu i znaczenia tej wypowiedzi, trzeba by stwierdzić, że ogólnie przyjętą zasadą jest ta, iż cel nie uświęca środków. Ale zasady zasadami, a z ich zastosowaniem czy respektowaniem bywa różnie. Koniunkturalizm, kunktatorstwo, karierowiczostwo, pragnienie zdobycia władzy, nawet za […]

Juliusz Mieroszewski związany przed II wojną światową z Krakowem, poznał Jerzego Giedroycia w 1942 roku, gdy służył w Sekcji Oświaty i Kultury Armii Polskiej na Wschodzie, redagując tygodnik „Ku wolnej Polsce”. Pracował także w redakcji tygodnika „Orzeł Biały”. Od lutego 1943 r. służył w Wydziale Informacji i Oświaty Armii Polskiej na Wschodzie, następnie po jego reorganizacjach, w […]

Książka „Dwa brzegi. Zapiski Weterana Zimnej Wojny”, wydana nakładem Instytutu im. Gen. Stefana „Grota” Roweckiego w Lesznie, to kolejny, trzeci tom z wyborem dzienników redaktora Morawskiego, pisanych w formie bloga i publikowanych regularnie na Internecie od wielu już lat. Znajdziemy w niej bardzo wiele odniesień do znajomości z Józefem Czapskim, z którym Maciej Morawski przez […]

Pallotyńskie Wydawnictwo Apostolicum przygotowało książkę, w której odnajdujemy historię paryskiego Centrum Dialogu w Paryżu. Trafiamy tu na ślady związane z Józefem Czapskim. W kronice domu Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego przy 25 rue Surcouf w Paryżu znajdujemy zapis o tym, że 15 lutego 1974 roku w Centre du Dialogue odbyła się druga konferencja Stefana Kisielewskiego na temat „Czy istnieje […]

Książka poświęcona życiu i pisarstwu Zofii Romanowiczowej. Arkadiusz Morawiec swoją książkę o pisarce podzielił na trzy części: Pierwszą stanowi szkic biograficzny, oparty na wypowiedziach pisarki, rozmowach z nią i jej korespondencji oraz uwzględniający różnorodne opracowania; wykorzystano w nim zarówno źródła publikowane, jak i niepublikowane (m.in. zawarte w toruńskim Archiwum Emigracji). Część druga dotyczy recepcji szeroko […]

Antologia tekstów opublikowanych na łamach periodyków Instytutu Literackiego w Paryżu. Jerzy Giedroyc miał dwie pasje – politykę i historię. Nie ulega wątpliwości, że przez ponad pół wieku konsekwentnie realizował własną politykę historyczną. Zajmowała Redaktora społeczna funkcja historii oraz związana z nią edukacyjna misja zmierzająca do gruntownej rewizji historycznego imaginarium Polaków. W najogólniejszym sensie, dążenie to […]

Niniejsza bibliografia jest kontynuacją wydanych wcześniej pięciu tomów „Bibliografii <<Kultury>>” (i „Zeszytów Historycznych”) Jana Kowalika, Marii Danilewicz Zielińskiej oraz Anny Supruniuk i Mirosława Adama Supruniuka, a także „Bibliografii <<Zeszytów Historycznych>> 1-110 Krawczyka i Szymańskiego. Bibliografia: „Kultura” (1997-2000) „Zeszyty Historyczne” (1997-2010) „Działalność wydawnicza” (1997-2010) „Fragments” (1973-1979) „Bibliografia” jest szczegółowym, bardzo cennym przewodnikiem po zawartości wydawnictw Instytutu […]

„1940 Katyń – zbrodnia na nieludzkiej ziemi” – taki tytuł nosi komiks znanych polskich rysowników. Akcję książki  oparto na wspomnieniach Józefa Czapskiego. Pod wspólną, symboliczną nazwą „1940 Katyń” w komiksie połączone zostały opowieści o losach wszystkich pomordowanych jeńców z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Kanwą komiksu jest opowieść byłego więźnia Starobielska, który znalazł się […]

Zbiór lisów Konstantego A. Jeleńskiego do Józefa Czapskiego. Wybrał i przypisami opatrzył Wojciech Karpiński. Czapski poznał Jeleńskiego w 1950 roku. Tak wspomina swego przyjaciela autor Wspomnień starobielskich: Dziś, kiedy prawie straciłem wzrok, kiedy tracę pamięć do tego stopnia, że całe połacie mego życia są starte jak kreda na czarnej desce, kiedy żadnej książki przeczytać nie […]