Józef Czapski

25 stycznia 2019 roku w Domu Józefa Mehoffera, Kraków – ul. Krupnicza 26 Janusz S. Nowak wygłosi wykład o Józefie Czapskim i jego drogach do niepodległości. To będzie jedna z niewielu okazji, kiedy będziemy mogli dowiedzieć się, co kryją dzienniki malarza z czasów wojny (dotąd nie były publikowane). Wybór kilku fragmentów z ponad półtora tysiąca stron dzienników z lat 1942-1945 opublikowano w kwartalniku KONTEKSTY nr 3. (w sprzedaży numer czasopisma pojawił się po 8 stycznia 2019 r. )

Janusz S. Nowak – historyk-archiwista, starszy kustosz w Muzeum Narodowym w Krakowie, pracuje w Bibliotece Książąt Czartoryskich.

Odczytuje dzienniki autora „Na nieludzkiej ziemi”  w ramach projektu edytorsko-badawczego prowadzonego przez Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską. To jego wieloletnia praca.

W jego pieczy pozostawało Archiwum Józefa i Marii Czapskich (od chwili ich przewiezienia do Muzeum Narodowego w Krakowie z Maisons-Laffitte w 1993 r. do połowy 2018 r.). W grudniu 2018 roku archiwum z budynku przy ul. Św. Marka 17 zostało przeniesione na ul. Piłsudskiego 12 .

Jest autorem inwentarzy tego archiwum oraz ponad 80 artykułów naukowych na temat historii kultury, historii i zbiorów Czartoryskich i Muzeum Narodowego w Krakowie oraz katalogów rękopisów tych kolekcji.

Józef Czapski (1896–1993), malarz, świadek wydarzeń XX wieku, pisarz, intelektualista, major Wojska Polskiego, współtwórca paryskiej „Kultury”. Od najmłodszych lat mimo pacyfistycznych poglądów walczył o niepodległość Polski: jako uczestnik wojny polsko-bolszewickiej (1920) i wojny obronnej w 1939 roku oraz jako oficer Polskich Sił Zbrojnych 2 Korpusu w ZSRR i na Bliskim Wschodzie w latach 1941–1947. Czapski odkrywał swoją świadomość Polaka i patrioty, wchodząc w wiek dojrzałego mężczyzny, co pozwalało mu świadomie przeżywać swoje powinności wobec ojczyzny, nie tracąc nic ze swojej wolności wewnętrznej, wolności twórcy i artysty. Osoba Józefa Czapskiego jest przykładem idealnej symbiozy powinności Polaka – jako człowieka, pacyfisty, patrioty, emigranta i artysty – w obliczu walki o niepodległość z totalitaryzmami XX wieku.