Najsłynniejszy pies namalowany przez Józefa Czapskiego, to „Piesek w zielonym płaszczyku (Cierpliwy piesek), 1971.
I czeka na Państwa w województwie świętokrzyskim.
Obraz znajduje się w prywatnej kolekcji markiza Michaela Popiela de Boisgelin (wcześniej był własnością jego ojczyma, markiza Gilles’a de Boisgelin). Można go oglądać w pięknie odrestaurowanym Pałacu Popielów w Kurozwękach . To tutaj na ostatniej kondygnacji stworzono specjalną przestrzeń dla dzieł Józefa Czapskiego. Było to możliwe dzięki realizowanemu przez Zespół Pałacowy sp. z o.o. projektowi pn. „Pałac Popielów – ucz się przeszłością, doświadczaj teraźniejszości, patrz w przyszłość”. Tym samym w województwie świętokrzyskim prezentowana jest na co dzień jedna z większych kolekcji prywatnych prac tego artysty i zarazem jedyna na świecie, którą mogą oglądać nie tylko jej właściciele.
Malarstwo Czapskiego jest dziedzictwem kultury polskiej. Przywrócenie dawnej świetności Pałacu Popielów w Kurozwękach i jego udostępnienie publiczności, także poprzez stworzenie Muzeum Czterech Rodzin to ważny moment dla lokalnej społeczności (woj. świętokrzyskiego). To magnes przyciągających także tych, którzy cenią sobie twórczość autora „Na nieludzkiej ziemi”.
Pierwsze szkice obrazu odnajdujemy w dzienniku malarza pod datą 29 grudnia 1970 roku. Obraz jest także odnotowany w rezultatach roku (jako rozpoczęty).
Szkic do obrazu wykonany przez Józefa Czapskiego w 1970 roku.
Proces tworzenia „Cierpliwego pieska” możemy dokładnie prześledzić. Tam, gdzie dzisiaj są nogi otyłej kobiety, Czapski najpierw naszkicował kota; zaś pierwsze szkice zwierząt wykonał siedząc w kawiarni. Czytał gazetę, bo to właśnie na niej – w pośpiechu – wykonał zarys zwierząt, ich pozy i charakterystyczny, zielony płaszczyk założony psu przez właścicielkę . Wyciął fragmenty gazety, by obok innych rysunków (wyrwanych ze szkicownika), wkleić w dzienniku.
Tytuły nadane przez Czapskiego to: „Piesek na ceglanej podłodze” i „Piesek w kawiarni”. – wg informacji odczytanych przez Janusza Nowaka i jego żonę Marię. W czasie wystawy w Genewie pod tytułem „Mały piesek”.
1 lutego 1971 roku stawia w dzienniku pytanie: „Co dał mi poprzedni miesiąc?”. I odnotowuje: „Starą kobietę” i „Pieska”. Wiemy więc dokładnie, kiedy Czapski ukończył dzieło. Końcem stycznia. W następnym miesiącu dał go do oprawy (tzn. chciał, by oklejono boki delikatnymi, cienkimi listewkami). Ot, cała oprawa.
Co ciekawe, pierwszym właścicielem „Pieska” nie był Gilles de Boisgelin. Kupił go za 2000 fr (już w kwietniu 1971 roku) Jacques Desbrière. Wiemy nawet dokładnie, kiedy Czapski otrzymał gotówkę. By nie zapomnieć odnotował: „Wpłacił mi przed wyjazdem do Savony”.
Dopiero potem Gilles odkupił ten obraz.
Czapski skrupulatnie odnotowywał, u kogo są jego obrazy. Po co to robił? Po to, by jeśli zdarzy się konieczność wypożyczenia na wystawę, mógł bez kłopotu dobrać swoje (według niego) najlepsze prace i zwrócić się do właściciela z prośbą o wypożyczenie. Tak na przykład zdarzyło się już w tym samym roku, bo w kwietniu 1971 roku pożyczył „Małego pieska”. Pod takim tytułem widnieje w katalogu retrospektywnej wystawy w Galerie M. Motte w Genewie , która według zapisu dziennika odbywała się od 05.04. – 26.05.1971.
Gdy skończył „Pieska”, zaczął malować „Muszle”, które kupił Philippe Ariès za 1000 fr.
Wszystkich tych, którzy chcą dotknąć okiem tego świetnego obrazu zapraszam do Pałacu Popielów w Kurozwękach.
Sala w Muzeum Cztery Rodziny w Pałacu Popielów w Kurozwękach. Tutaj prezentowane są także w oddzielnej sali obrazy Józefa Czapskiego. Fot. Paweł Mazur
Muzeum Cztery Rodziny oraz salę do prezentacji dzieł Józefa Czapskiego zrealizowano w ramach projektu: Pałac Popielów – ucz się przeszłością, doświadczaj teraźniejszości, patrz w przyszłość.
Cel projektu: Wzrost dostępności dla społeczeństwa do dziedzictwa kulturowego regionu świętokrzyskiego poprzez przywrócenie dawnej świetności Pałacu Popielów w Kurozwękach i jego udostępnienie.
Beneficjent: Zespół Pałacowy Sp. z o.o.
Odnowiony – dzięki wsparciu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – Pałac Popielów w Kurozwękach. Fot. Paweł Mazur
Opublikowano: 2 kwietnia 2023
