Najsłynniejszy pies Czapskiego – Cierpliwy…

Najsłynniejszy pies namalowany przez Józefa Czapskiego, to „Piesek w zielonym płaszczyku (Cierpliwy piesek), 1971. [zdjęcie poniżej]

Obraz znajduje się w prywatnej kolekcji markiza Michaela Popiela de Boisgelin (wcześniej był własnością jego ojczyma, markiza Gilles’a de Boisgelin). Można go będzie ponownie oglądać w Pałacu w Kurozwękach (od stycznia 2023 roku w Galerii Józefa Czapskiego).

Pierwsze szkice odnajdujemy w dzienniku malarza pod datą 29 grudnia 1970 roku. Obraz jest także odnotowany w rezultatach roku (jako rozpoczęty).

kolorowy szkic do obrazu. Widzimy psa i nogi kobiety przy kontuarze

Szkic do obrazu wykonany przez Józefa Czapskiego w 1970 roku.

Proces tworzenia „Cierpliwego pieska” możemy dokładnie prześledzić. Tam, gdzie dzisiaj są nogi otyłej kobiety, Czapski najpierw naszkicował kota; zaś pierwsze szkice zwierząt wykonał siedząc w kawiarni. Czytał gazetę, bo to właśnie na niej – w pośpiechu – wykonał zarys zwierząt, ich pozy i charakterystyczny, zielony płaszczyk założony psu przez właścicielkę . Wyciął fragmenty gazety, by obok innych rysunków (wyrwanych ze szkicownika), wkleić w dzienniku.

Piesek w zielonym płaszczyku (Cierpliwy piesek), 1971. Tytuły nadane przez Czapskiego to: „Piesek na ceglanej podłodze” i „Piesek w kawiarni”. – wg informacji odczytanych przez Janusza Nowaka i jego żonę Marię. W czasie wystawy w Genewie pod tytułem „Mały piesek”.

1 lutego 1971 roku stawia w dzienniku pytanie: „Co dał mi poprzedni miesiąc?”. I odnotowuje: „Starą kobietę” i „Pieska”. Wiemy więc dokładnie, kiedy Czapski ukończył dzieło. Końcem stycznia. W następnym miesiącu dał go do oprawy (tzn. chciał, by oklejono boki delikatnymi, cienkimi listewkami). Ot, cała oprawa.

Co ciekawe, pierwszym właścicielem „Pieska” nie był Gilles de Boisgelin. Kupił go za 2000 fr (już w kwietniu 1971 roku) Jacques Desbrière. Wiemy nawet dokładnie, kiedy Czapski otrzymał gotówkę. By nie zapomnieć odnotował: „Wpłacił mi przed wyjazdem do Savony”.

Dopiero potem Gilles odkupił ten obraz.

Czapski skrupulatnie odnotowywał, u kogo są jego obrazy. Po co to robił? Po to, by jeśli zdarzy się konieczność wypożyczenia na wystawę, mógł bez kłopotu dobrać swoje (według niego) najlepsze prace i zwrócić się do właściciela z prośbą o wypożyczenie. Tak na przykład zdarzyło się już w tym samym roku, bo w kwietniu 1971 roku pożyczył „Małego pieska”. Pod takim tytułem widnieje w katalogu retrospektywnej wystawy w Galerie M. Motte w Genewie , która według zapisu dziennika odbywała się od 05.04. – 26.05.1971.

Gdy skończył „Pieska”, zaczął malować „Muszle”, które kupił Philippe Ariès za 1000 fr.

Ale to już temat na kolejną opowieść.

A tu rysunki innych psów. Wszak malarz uwielbiał je rysować. I karmić.

W zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie znajduje się kolorowy rysunek Maria Czapska z psem Biszką.