W 2016 roku , nakładem Instytutu Książki został opublikowany – po raz pierwszy w języku polskim – tekst Józefa Czapskiego pt. „Kultura”. To artykuł napisany specjalnie dla kwartalnika emigracyjnego „Kontinient”, który powstał w Paryżu w 1974 r. Redaktorem naczelnym był Władimir Maksimow, a w skład kolegium redakcyjnego wchodzili m.in. Józef Czapski, Jerzy Giedroyc i Gustaw Herling […]
Galeria Plexus, Place du Nord 1 , 1071 Chexbres. To tutaj Richard Aeschlimann urządzał wystawy Józefa Czapskiego. Właściciel galerii bardzo wcześnie zaczął kupować obrazy Józefa Czapskiego. „Poznałem Czapskiego, gdy byłem młodym artystą. Miałem wrażenie, że świat stoi przede mną otwarty – wspominał w Zachęcie Richard Aeschlimann, szwajcarski rysownik, marszand, właściciel galerii Plexus w Chexbres i przyjaciel […]
Czarno-białe zdjęcia. Jedno z nich to portret sędziwego pisarza i malarza w jego pokoju w Maisons – Laffitte. Pokój ten w 2016 roku zostanie odtworzony w Pawilonie Józefa Czapskiego w Krakowie, przy ul. Piłsudskiego 12. Drugie – ręce autora „Na nieludzkiej ziemi”. Autorem zdjęć jest Krzysztof Gierałtowski. Krzysztof Gierałtowski: W Maisons- Laffitte, w siedzibie Kultury […]
W numerze 132 (2015) Zeszytów Literackich opublikowano korespondencję pomiędzy Józefem Czapskim a Andrzejem Wajdą i Krystyną Zachwatowicz. Są to listy, kartki pocztowe i telegramy, które pochodzą z archiwum Muzeum Narodowego w Krakowie oraz z archiwum Andrzeja Wajdy i Krystyny Zachwatowicz. Reżyser pierwszy raz spotkał się z malarzem w 1981 r. Korespondencja ta wnosi kilka szczegółów, które uzupełniają wiedzę na […]
Fundacja „Terytoria Książki” otrzymała na początku 2015 r. dotację 40 000 zł z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, by wydać książkę: Józef Czapski i Ludwik Hering Listy. Wydane zostaną w dwóch tomach (listy z okresu 4 września 1939 – 16 stycznia 1959 oraz listy z okresu 28 stycznia 1959 – 26 czerwca 1982 ) w serii […]
„Józef Czapski – świadek wieku 1896-1993” film w reżyserii Andrzeja Wolskiego był emitowany w Telewizji Polskiej (w październiku 2015 r.) oraz w Telewizji ARTE (w listopadzie 2015 r.) . Telewizja ARTE umożliwia obejrzenie filmu w sieci do 25.12.2015 r. Kto wg Pana popełnił te morderstwa w Katyniu? – pytano Czapskiego w czasie przesłuchania przed Komisją Maddena w […]
Czapski w latach trzydziestych spotkał dwa razy André Malraux w salonie u Daniela Halévy. Ten Francuz urodzony w 1901 r. , z wykształcenia archeolog i orientalista wracał wówczas z Chin przez Moskwę. Wspomina to spotkanie w eseju „Głosy milczenia”. Był przez całe swoje życie (do 1976 r.) przyjacielem Czapskiego. Minister informacji Francji w latach 1945-1946 w […]
Na aukcji 8.11.2015 r. został wystawiony do sprzedaży obraz olejny Józefa Czapskiego z 1960 r. „Kaloryfer”. Obraz wielkości 61 x 38 cm, sygn. p.d.: J. CZAPSKI. 60., na odwrocie na płótnie napis: 36 oraz ozdobna pieczątka firmowa; na wewnętrznej listwie ramy: 1/ M 10. Obraz był wystawiany i opisany: – Józef Czapski, Galerie Jean Briance, Paryż 23 […]
W swoim pokoju i w pokoju swej siostry Marii w Maisons-Laffitte Józef Czapski zgromadził przez 50 lat olbrzymie archiwum, w tym 278 tomów swoich słynnych „Dzienników”, księgozbiór (ponad 3500 książek) i korespondencję. Rozważał sprzedaż archiwum Uniwersytetowi w Yale (USA). Nawiał go do tego Czesław Miłosz. Ostatecznie postanowił – na mocy testamentu – przekazać część spuścizny […]
Po „Listach z Wyspy” Juliusza Mieroszewskiego, „Wracam z Polski” Aleksandra Janty Połczyńskiego, „Agonii komunizmu” Zbigniewa Brzezińskiego, „Po powodzi” Jerzego Stempowskiego w serii „W kręgu paryskiej Kultury” wydawanej przez Instytut Książki ukazał kolejny tom „Kościół na łamach paryskiej Kultury, w latach 1946-2000”. „Kościół na łamach paryskiej »Kultury« w latach 1946-2000”. To wybór tekstów na temat Kościoła w […]
Obrazy Czapskiego znajdują się w muzeach i zbiorach w Polsce (Kraków, Warszawa, Radom, Kurozwęki, Poznań, Stawisko, Toruń, Wrocław ), a także w kolekcjach prywatnych osób: Najważniejsi kolekcjonerzy to m.in: le marquis de Boisgelin (obecnie w zbiorach Michała Popiela de Boisgelin w Pałacu w Kurozwękach), Jacques Desbrière (Paryż), Jeanne Hersch (Genewa); Vladimir Dimitrijevic (Lozanna), Richard Aeschlimann […]
Jarosław Iwaszkiewicz z Józefem Czapskim poznali się w 1920 r. Raz w miesiącu odbywały się, w jedynym z warszawskich arystokratycznych domów – u księstwa Woronieckich – duże zebrania dla malarzy i pisarzy. Michał Woroniecki pełnił wówczas funkcję Prezesa Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Podczas jednego z tych spotkań Czapski poznał Jarosława Iwaszkiewicza, który był wtedy nauczycielem […]
Maria Czapska to niedoceniona (jeśli chodzi o edukację szkolną, badnia naukowe, przekaz medialny) siostra Józefa Czapskiego. A pisała wspaniale o Ludwice Śniadeckiej, o Mickiewiczu… W tej książce zebrano jej teksty rozproszone publikowane w latach 1950-1974 w: paryskiej „Kulturze” i „Zeszytach Historycznych”, londyńskich „Wiadomościach” i „Życiu” Znajdziemy tu szkice o Januszu Korczaku i Helenie Radlińskiej, Marii Dąbrowskiej i […]
30 maja 2015 r. na aukcji organizowanej przez antykwariat Rara Avis można było kupić odręczny list Józefa Czapskiego dotyczący wojennych losów Stefana Bystrzonowskiego, pisany w Paryżu ok. 1948 (Rękopis dwustronny na ark. 20,7×13,4 cm). Czapski pisze, że służył razem z Bystrzonowskim w 8 Pułku w 1935, później spotkali się w obozie w Starobielsku. „Pyta Pani, czy […]
Podczas poszukiwań kolegów więźniów, którzy zostali wywiezieni w nieznanym kierunku z obozów sowieckich, Czapski trafił w 1942 roku do ambasady polskiej w Kujbyszewie. Tam całymi dniami sprawdzał spisy poszukiwanych, które napływały do ambasady, konfrontując je z danymi przysyłanymi do sztabu Armii. Po skończonym dniu powracał do miejsca zamieszkania, które było jakby zajazdem dla urzędników placówki […]
W Pałacu w Kurozwękach znajdują się pamiątki rodziny Popielów. W osobnej sali mieści się galeria obrazów Józefa Czapskiego. Obrazy pozyskane przez Jolantę z Wańkowiczów i jej męża Gillesa de Boisgelin (po których dziedziczą Popielowie de Bosgelin) – świadczą o talencie i dużej śmiałości artystycznej malarza, który „gry barwne” wykorzystywał do zasugerowania widzowi symbolicznej wizji świata […]
Czytając Prousta, poprzez jego bohaterów poznajemy w sobie własne kłamstwa i własną małość. Józef Czapski Z pisarstwem Marcela Prousta zetknął się Czapski, po raz pierwszy, w Paryżu, kiedy to w roku 1924 pojawiały się jeden po drugim tomy powieści W poszukiwaniu straconego czasu. Wtedy to zaczął czytać tom W stronę Guermantes, lecz zamieszczony tam kilkuset stronicowy […]
Po śmierci Aleksieja Remizowa, Czapski w 1958 roku napisał esej pt. Cedr, który – podobnie jak inne wspomnienia, pisane po śmierci kogoś mu bliskiego – nosi w sobie znamiona Czarnych kwiatów Norwida. Nieprzypadkowo tytuł nawiązuje do poematu Norwida Tyrtej, który Czapski przetłumaczył rosyjskiemu pisarzowi, a które to strofy zapadły w pamięć i stały się bliskie Remizowowi. […]
Kolejną fascynacją literacką była dla Czapskiego twórczość Wasilija Rozanowa. Z tego kręgu kulturowego ten właśnie pisarz zajmował najważniejsze miejsce. Poznanie tej cząstki literatury rosyjskiej zawdzięczał Dimitrowi Mereżkowskiemu, który w 1918 roku zwrócił jego uwagę na pisarza zakazanego w Rosji. Dimitr Fiłosofow, którego Czapski też wówczas poznał, był przyjacielem Rozanowa i zarazem jego odkrywcą i oponentem […]
Zainteresowanie pisarstwem Dostojewskiego zawdzięczał Czapski Dimitrowi Fiłosofowi. Polecenie czytania utworów autora Biesów sprawiło, że został wyrwany z tajemnego kręgu oddziaływania pacyfistycznej filozofii Tołstoja, która nie tylko komplikowała jego decyzje, lecz nacechowana skrajnym radykalizmem, nie przystawała do otaczającej go rzeczywistości, w której walka zbrojna stała się jedyną możliwością zdobycia niepodległości. Kiedy Wacław A. Zbyszewski dociekał, skąd […]
Dwutomowa edycja jest wyborem blisko 500 najciekawszych rysunkowo i graficznie stron z dzienników Józefa Czapskiego. Wybrała i opracowała: Emilia Olechnowicz. Strony z dzienników zostały uporządkowane chronologicznie, od 1942 do 1991 roku, w oryginalnym formacie. Czapski na kartach dzienników notuje szkice portretowe, pejzaże, martwe natury. A przede wszystkim, sceny z teatru życia codziennego. Rysuje wszędzie: w kawiarni, […]
[…] „wiedziałem, że jest taka książka […] i że tam jakieś gwałtowne erotyczne rzeczy się dzieją. Czytałem ją jako książkę nieskromną […] I pamiętam jeden z wielkich szoków mojego życia. Czułem, że pot mi spływa po plecach, jak to czytałem. Po pierwsze, po pysku dostałem, bo stosunek do tych spraw Tołstoja […] był niezmiernie brutalny, […]
Wydawnictwo Znak wznowiło wybór esejów, zbiór recenzji literackich Józefa Czapskiego pt. „Czytając” . Wspaniałym wstępem opatrzył Jan Zieliński. Czytając to zbiór esejów literackich publikowanych łamach paryskiej „Kultury”. Zbiór ten stał sie dopełnieniem jego esejów poruszających tematy z dziedziny mu blikiej – malarstwa wydanych w Polsce przez Wydawnictwo Znak w tomie „Patrząc”. Ukazuje się nam malarz fascynujący […]
„Jego książki, gdzie całe partie zdają mi się nie do czytania, wprost źle napisane, mają tuż obok strony genialne, a przecież to człowiek, jeden z paru wielkich, których spotkałem” – napisał Józef Czapski. Pierwsze teksty Stefana Żeromskiego poznawał w domu rodzinnym; była to jednak bardzo powierzchowna lektura. Choć jak wspomina w wywiadzie, który można posłuchać […]
