Józef Czapski

W ramach Festiwalu Józefa Czapskiego zorganizowanego przez Fundację SUSEIA (z Krakowa) odbyło się w Polsce, Rosji i Francji w dniach od 5.10-7.11.2017 roku  kilkanaście wystaw oraz spotkań poświęconych Józefowi Czapskiemu. Muzeum Gombrowicza we Wsoli 5.11.2017 r. przygotowało spotkanie poświęcone relacjom Czapskiego z Gombrowiczem. Mirosław Baka przeczytał listy, a dr hab. Krzysztof Ćwikliński w rozmowie z […]

Każde moje przeżycie ma swoją niepowtarzalną wartość, jest cząstką nieskończenie ważnej, jedynej walki: w każdej chwili rozstrzygam coś i decyzja moja trwa w życiu.  Stanisław Brzozowski. Początek fascynacji pisarstwem Stanisława Brzozowskiego zrodził się u Czapskiego w 1919 r. w Krakowie, kiedy to w poczekalni u dentysty wśród brudnych, sto razy przeglądanych pism ilustrowanych dostrzegł Legendę […]

Gombrowicz był zawsze takim, jakim był. Nigdy nie sprzeniewierzył się sobie, dlatego tworzył literaturę dużego formatu. W wielkości jego literatury tkwi wielkość jego własna jako człowieka. Józef Czapski   Po siedmiu latach spędzonych w Paryżu z kapistami, Czapski w 1931 roku powrócił do Polski i zamieszkał w Warszawie. Tutaj stał się dla młodych polskich artystów […]

Jakie są związki Józefa Czapskiego z Francją? To temat rzeka. Kapiści, bal nad Sekwaną, przyjaźnie z francuskimi artystami, pisarzami. Zapisy w dzienniku ukazujące miejsca związane z Francją, mnóstwo obrazów pokazujących bary, ulice, ale przede wszystkim ludzi… Można mówić i mówić… Obrazy polskiego malarza w kolekcji rządowej Francji. Frédéric de TOUCHET Konsul Generalny Republiki Francuskiej w […]

„Już o pierwszej książce chciałem Panu napisać, bardzo ją przeżyłem – ta zdaje mi się ostrzejsza”.  To fragment z listu Józefa Czapskiego do Leo Lipskiego (z sierpnia 1970 roku), w którym malarz zachwyca się jego mikropowieścią Piotruś i nawiązuje do wcześniejszej książki, czyli do Dnia i nocy. Odmienne zdanie o Piotrusiu miał Andrzej Bobkowski, który […]

Przycisk do papieru Józefy hr. Hutten-Czapskiej zrobiony z malachitu z elementami srebra złoconego o wymiarach 4,3 x 7 x 1 cm był licytowany na aukcji w Domu Aukcyjnym Rempex. Datowany jest on na przełom XIX/XX wieku. Cena wywoławcza 1000 zł. To owalna płytka malachitu oprawiona w złoconą blaszkę srebrną; pośrodku grawerowany monogram wiązany: „JLC” pod […]

Uczyć się od Jerzego Stempowskiego, jakże on umie odsuwać od siebie, nie widzieć tandenty, książek, obrazów, które mu nie pachną. Józef Czapski Początek znajomości z Jerzym Stempowskim miał miejsce w międzywojennej Warszawie, kiedy to Czapski szukał w różnych miejscach pieniędzy, które pozwoliłyby grupie kapistów wyjechać do Paryża. Dimitrij Władimirowicz Fiłosofow (1872-1940) skierował go wówczas do niego, który […]

W zbiorach Muzeum Górnośląskiego znajduje się jeden obraz: Kwiaty w czarnym flakonie. Na co dzień niestety nie jest eksponowany. Obraz wg informacji uzyskanych z Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu jest  z 1936 r.  Dzieło zostało zakupione przez muzeum. Ostatnio był pokazywany od 11 czerwca do 14 lipca 2019 roku. Oprowadzanie z kuratorem Urszulą Mikoś odbędzie się 23 czerwca […]

Czapski pisał w latach sześćdziesiątych: „Co w Mironie zaraz mnie do niego przekonało, to jego twarz i oczy. Czy czuję naprawdę jego poezję – nie wiem. (…) Jego uwaga głęboka (…) i ta pewność, że mówi się z człowiekiem jakąś władzę, jakąś samoistność w sobie mającym”. Ludwik Hering- przyjaciel malarza pisał o młodym poecie do Czapskiego, do  […]

Autorkę Nocy i dni poznał Czapski w Warszawie w październiku 1927 roku, kiedy to Dimitr Fiłosofow – przyjaciel jeszcze z czasów poszukiwań jeńców polskich w Petersburgu po I wojnie – przyprowadził rodzeństwo Czapskich do Dąbrowskiej. W opublikowanych dotąd zapiskach Józefa Czapskiego nie spotkałam opisu dotyczącego pierwszych chwil tej znajomości. Dzięki notatkom Marii Dąbrowskiej, które ukazały […]

Niewielka książeczka, skromna okładka, biała. W środku czarno-białe zdjęcie uśmiechniętego Józefa Czapskiego, malarza, który ma już około 90 lat.  W środku  listy odczytane, ale także kilka reprodukcji, by czytelnik mógł spotkać się z formą graficzną, gdzie w tekst – trudny do odczytania – wplecione są małe szkice, które pokazują odbiorcy to, nad czym wówczas ślepnący […]

Pałac w Kurozwękach (woj. świętokrzyskie) to wspaniałe miejsce niedaleko od Krakowa, bo autem można tam dojechać w dwie godziny. Dla miłośników twórczości Czapskiego to adres obowiązkowy. W przestrzeniach odnowionego budynku mieści się Galeria obrazów. Kolekcja Michała Popiela de Boisgelin liczy 23 obrazy Czapskiego, są tam także pamiątki: pędzle malarza, listy do Gilla de Boisgelin. Prof. […]

Konstanty Jeleński Eseista, tłumacz, krytyk i publicysta związany z paryską Kulturą. Wypromował Miłosza i Gombrowicza na tzw. Zachodzie, w czasie, kiedy żelazna kurtyna oddzielała Polskę od reszty świata. Skąd jego fascynacja tymi pisarzami? W wywiadzie udzielonym Marii Wiernikowskiej,  Konstanty Jeleński zdradził, że w przypadku Gombrowicza to było zaangażowanie w pewnym sensie osobiste.  Przeczytał Ferdydurke, gdy miał 15 […]

Josif Brodski w Sztuce dystansu pisał: Jeżeli dokonywaliśmy wyborów moralnych, opierały się one nie tyle na otaczającej nas rzeczywistości, ile na wzorcach moralnych zaczerpniętych z literatury. Czytaliśmy chciwie i stawaliśmy się zależni od tego, cośmy czytali. Książki, może dla formalnego elementu nieodwracalności, miały nad nami władzę wręcz absolutną. Dickens był bardziej realny niż Stalin czy […]

W najnowszym numerze kwartalnika KONTEKSTY (nr 3/322) z roku 2018 pojawiły się w druku (po raz pierwszy)  fragmenty z trzech tomów  dziennika z lat 1942-1943. Szkoda, że zajmują  one zaledwie 7 stron w kwartalniku. Wyboru dokonał (z odczytanych przez Janusza i Marię Nowak rękopisów) Mikołaj Nowak-Rogoziński. Janusz S. Nowak – historyk-archiwista, starszy kustosz w Muzeum […]

Nie jest oznaczony w Petersburgu szlak Józefa Czapskiego, to oczywiste. Dzięki wsparciu Instytutu Polskiego w Petersburgu oraz możliwości uczestniczenia w grancie związanym z projektem prowadzonym przez Piotra Mitznera (W poszukiwaniu misji emigracji. Polsko-rosyjskie kontakty literackie 1919-1989) Tatiana Kosinowa opisała szczegółowo miejsca, w których bywał malarz. Czapski mieszkał (z przerwami) w Petersburgu w latach 1912-1919. To miasto […]

W Stanach Zjednoczonych w najważniejszej amerykańskiej serii wydawniczej „New York Review of Book” w styczniu 2019 r. ukazała się po angielsku opowieść o Józefie Czapskim pióra Erica Karpelesa. W marcu 2019 roku ukazało się polskie tłumaczenie książki pt. „Prawie nic. Józef Czapski. Biografia malarza” wydane przez Oficynę Literacką Noir sur Blanc.  Pojawienie się w języku angielskim […]

4 kwietnia 2019 roku do Warszawy przyjeżdża Murielle Gagnebin, autorka książki o malarstwie Józefa Czapskiego „Czapski. Peintre du quotidien”. W Instytucie Francuskim, w Mediatece, przy ul. Widok 12 o godz. 18.00 wygłosi wykład: „Aktualność malarstwa Józefa Czapskiego”.  Autorka przygotowała bogatą prezentację nieznanych obrazów. Pierre Lévy, Ambasador Francji w Polsce będzie gościł prof. Murielle Gagnebin, 5 […]

Murielle Gagnebin przyjeżdża do Polski w kwietniu 2019 r. Choć zwiedziła cały świat, będzie to jej pierwsza wizyta w kraju jej przyjaciela, malarza Józefa Czapskiego. I o tej przyjaźni, o pracy nad jej pierwszą książką o jego malarstwie „Czapski La main et l’espace”, która została wydana w 1974 r. w wydawnictwie L’Age d’Homme – w […]

We wtorek 12 marca 2019  o godz. 18.30 w Paryżu, w Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk  (74 rue Lauriston, 75 116 Paris) odbędzie się spotkanie wokół książki Murielle Gagnebin  „Czapski. Peintre du quotidien”. Uczestnikami rozmowy z autorką będą: historyk sztuki, psychoanalityk i filozof sztuki oraz znawca dzienników intymnych. Pierwsza książka Murielle Gagnebin miała podtytuł „ręka i […]

Józef Czapski w eseju napisanym w  1973 r. – już po śmierci Jana Cybisa – wspominał słowa, które powiedział kolega o jego malarstwie. Gdy ten zobaczył autoportret Czapskiego namalowany samymi czerwieniami i zieleniami powiedział: „Twoje malarstwo nigdy nie będzie jałowe, ono jest potworne”.  Autor Oka w myślach pocieszył się: „tak, przynajmniej nie będzie jałowe”. Do […]

25 stycznia 2019 roku w Domu Józefa Mehoffera, Kraków – ul. Krupnicza 26 Janusz S. Nowak wygłosi wykład o Józefie Czapskim i jego drogach do niepodległości. To będzie jedna z niewielu okazji, kiedy będziemy mogli dowiedzieć się, co kryją dzienniki malarza z czasów wojny (dotąd nie były publikowane). Wybór kilku fragmentów z ponad półtora tysiąca stron dzienników […]

Maria Czapska trafiła po latach na… okładkę książki. To książka napisana przez Ewę Jałochowską.  Widzimy ją obok brata Józefa w Paryżu.  Spoglądają z wieży Eiffela. To czas, kiedy kapiści przyjechali do stolicy Francji, by poznać tradycję malarstwa europejskiego, ale też współczesne malarstwo. To czas, kiedy Maria była na stypednium, w czasie którego zbierała informacje o […]

Tylko we Francji zidentyfikowaliśmy już ponad 300 obrazów Józefa Czapskiego 12 stycznia 2019 r. mija 26 rocznica śmierci Józefa Czapskiego, malarza, pisarza, osoby bez której pracy i nacisków na generałów Armii Andersa nie powstałoby wydawnictwo, a potem paryska Kultura. To on przekonał wojskowych, że trzeba zadbać o intelektualny rozwój żołnierzy w czasie wojny, ale także […]