„Powiedz Zygmuntowi, a propos tutejszych osobliwości, prześlę mu w prezencie przez Józia instrument do zabijania strusiów – ale powiedz mu też, że jeżeli Józio zahaczy o Venezuelę, niech tam się postara o różne cuda, które za bezcen wykonują Indianie. Tam są piękne tkaniny, torebki damskie i totemy, a tu Indian nie ma i folklor jest […]
Czapski – „świadek apokalipsy XX wieku” – takie określenia znajdujemy, gdy piszący je mają na myśli to, co przeżył, widział malarz w czasie swojego życia, zwłaszcza w czasie II wojny światowej. Czy rzeczywiście był świadkiem apokalipsy? Gdy pytano go o jego pobyt w obozach sowieckich odpowiadał, że nie był to najgorszy okres w jego życiu. […]
Artysta mieszkający w Warszawie, Andrzej Fogtt w 2015 roku namalował portret Czapskiego. Byłam w pracowni malarza i oprócz tego portretu widziałam inne, które mnie zachwyciły. Artysta od kilkudziesięciu lat tworzy portrety osób, które są dla niego inspiracją, źródłem emocji, wywierają wpływ na jego działanie i twórczość. Do tej pory powstało ich około 2000, znakomita ich […]
A Beautiful Human Being – taki tytuł nosi esej napisany przez Patricka Quigleya opublikowany na stronach Dublin Review of Books. To tekst napisany po przeczytaniu książki Erica Karpelesa Almost Nothing: The 20th-Century Art and Life of Józef Czapski. Cieszymy się, bo to kolejna publikacja promująca osobę Józefa Czapskiego na świecie. Całość można przeczytać na łamach: […]
Biblia polska Józefowi Czapskiemu To nie są wiersze, poematy I polonezy karmazynów: To biblia, w której polskie światy Z ojców przenoszą się na synów. „Dziady”, „Irydion”, „Pan Tadeusz” Lub „Kordian” – policz owe dzieła I na pokoleń śpiew je przełóż – Co w nich zagra? – Nie zginęła. Sułkowski, który padł w Kairze, Dlatego znów […]
Ksiądz Józef Sadzik, ks. Zenon Modzelewski bliscy Czapskiemu Pallotyni. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku także inni: ks. Jerzy Zawierucha, ks. Jerzy Szozda. Gdy malarz miał trudności z wychodzeniem z domu, odprawiali msze święte w domu w Maisons-Laffitte, w pokoju na piętrze. Duchowni – obecni w jego listach, wspomnieniach i dziennikach. Malarz często odwiedzał siedzibę wspólnoty pallotyńskiej […]
Nareszcie malarstwo Józefa Czapskiego powróciło do sali na I piętrze w Pawilonie Józefa Czapskiego w Krakowie. Obrazy, rysunki i dzienniki z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie i Muzeum Narodowego w Warszawie oraz kilka rysunków wyciętych z notatnika malarza (własność Krystyny Zachwatowicz- Wajdowej) można oglądać do 13 września 2020 roku. [z powodu epidemii koronwirusa wystawę przedłużono]. […]
Maria Czapska w 1970 roku w Kulturze zrecenzowała Pamiętnik z Powstania Warszawskiego Mirona Białoszewskiego. Kończąc napisała: „Powstanie Warszawskie wpisane jest w dzieje naszego narodu, dzieje niepodobne do innych narodów. Naznaczyło ono dwie generacje, a następna dowie się o nim z pieśni i powieści, tak jak my poznawaliśmy Powstanie Styczniowe. Niezwykły Pamiętnik Mirona Białoszewskiego dopełni obraz […]
W rozmowie z Markiem Zagańczykiem Zbigniew Herbert powiedział: Przez pewien czas przyjaźniłem się z malarzami, to nie jest bez znaczenia. „Pracownia pisarska” nic mi nie mówi, bo to jakieś papiery… Natomiast pracownia malarska samym zapachem terpentyny i farb olejnych budziła zawsze we mnie podniecenie, jak u dobrego piwosza zapach piwa. Chciałbym wspomnieć Józefa Czapskiego, wszyscy […]
„Podróż to także próba ucieczki przed widmami, które nie używając nowoczesnej lokomocji jakoby zawsze spóźniają się, dając trochę wytchnienia na nowym miejscu”. Podróż pod batem Trzymiesięczna podróż: „przecwałowałem przez Brazylię, Urugwaj, Argentynę, znowu Brazylię i jeszcze na dodatek – Wenezuelę” – napisał Czapski. Nie był zachwycony, gdy dowiedział się, że … musi ruszyć w odległe […]
„Był niepozorny, chudy. Mówił, śmiejąc się: Muszę dwa razy wejść do pokoju, aby mnie zauważono. Miał niezwykłą biografię”. To o Janie Holcmanie. Choć słowa te pasują także do Józefa Czapskiego. Te zacytowane napisał w paryskiej Kulturze we wspomnieniu o pianiście, po jego samobójczej śmierci, Leo Lipski. Napisał, ponaglany przez Jerzego Giedroycia, i nadał znamienny tytuł: […]
W ramach Festiwalu Józefa Czapskiego zorganizowanego przez Fundację SUSEIA (z Krakowa) odbyło się w Polsce, Rosji i Francji w dniach od 5.10-7.11.2017 roku kilkanaście wystaw oraz spotkań poświęconych Józefowi Czapskiemu. Muzeum Gombrowicza we Wsoli 5.11.2017 r. przygotowało spotkanie poświęcone relacjom Czapskiego z Gombrowiczem. Mirosław Baka przeczytał listy, a dr hab. Krzysztof Ćwikliński w rozmowie z […]
Każde moje przeżycie ma swoją niepowtarzalną wartość, jest cząstką nieskończenie ważnej, jedynej walki: w każdej chwili rozstrzygam coś i decyzja moja trwa w życiu. Stanisław Brzozowski. Początek fascynacji pisarstwem Stanisława Brzozowskiego zrodził się u Czapskiego w 1919 r. w Krakowie, kiedy to w poczekalni u dentysty wśród brudnych, sto razy przeglądanych pism ilustrowanych dostrzegł Legendę […]
Gombrowicz był zawsze takim, jakim był. Nigdy nie sprzeniewierzył się sobie, dlatego tworzył literaturę dużego formatu. W wielkości jego literatury tkwi wielkość jego własna jako człowieka. Józef Czapski Po siedmiu latach spędzonych w Paryżu z kapistami, Czapski w 1931 roku powrócił do Polski i zamieszkał w Warszawie. Tutaj stał się dla młodych polskich artystów […]
Jakie są związki Józefa Czapskiego z Francją? To temat rzeka. Kapiści, bal nad Sekwaną, przyjaźnie z francuskimi artystami, pisarzami. Zapisy w dzienniku ukazujące miejsca związane z Francją, mnóstwo obrazów pokazujących bary, ulice, ale przede wszystkim ludzi… Można mówić i mówić… Obrazy polskiego malarza w kolekcji rządowej Francji. Frédéric de TOUCHET Konsul Generalny Republiki Francuskiej w […]
„Już o pierwszej książce chciałem Panu napisać, bardzo ją przeżyłem – ta zdaje mi się ostrzejsza”. To fragment z listu Józefa Czapskiego do Leo Lipskiego (z sierpnia 1970 roku), w którym malarz zachwyca się jego mikropowieścią Piotruś i nawiązuje do wcześniejszej książki, czyli do Dnia i nocy. Odmienne zdanie o Piotrusiu miał Andrzej Bobkowski, który […]
Przycisk do papieru Józefy hr. Hutten-Czapskiej zrobiony z malachitu z elementami srebra złoconego o wymiarach 4,3 x 7 x 1 cm był licytowany na aukcji w Domu Aukcyjnym Rempex. Datowany jest on na przełom XIX/XX wieku. Cena wywoławcza 1000 zł. To owalna płytka malachitu oprawiona w złoconą blaszkę srebrną; pośrodku grawerowany monogram wiązany: „JLC” pod […]
Simone Weil? Nie umiem znaleźć miary porównania z nią, dla mnie to wzór najwyższy w swoim okrutnym wyzwoleniu z małości życia J.Czapski Simone Weil to postać, która zajmowała szczególne miejsce w kształtowaniu życia, nie tylko duchowego, Józefa Czapskiego. Jej inicjały S.W. spotyka się często na stronach zapisanych kajetów. Jeżeli sporządziłoby się statystykę pojawiania się […]
Uczyć się od Jerzego Stempowskiego, jakże on umie odsuwać od siebie, nie widzieć tandenty, książek, obrazów, które mu nie pachną. Józef Czapski Początek znajomości z Jerzym Stempowskim miał miejsce w międzywojennej Warszawie, kiedy to Czapski szukał w różnych miejscach pieniędzy, które pozwoliłyby grupie kapistów wyjechać do Paryża. Dimitrij Władimirowicz Fiłosofow (1872-1940) skierował go wówczas do niego, który […]
Jeśli ktoś chce podróżować po Polsce szlakiem obrazów Józefa Czapskiego, to musi skierować swoje kroki do Bytomia. W zbiorach Muzeum Górnośląskiego znajduje się jeden obraz: Kwiaty w czarnym flakonie. Na co dzień niestety nie jest eksponowany. Ale teraz… „Kwiaty w czarnym flakonie” można oglądać od 11 czerwca do 14 lipca 2019 roku. Oprowadzanie z kuratorem Urszulą Mikoś […]
„Sobota: I nagły telefon od Ludki, że Białoszewski umarł, a ja na wszystko reaguję ze zmęczoną obojętnością”. Zapisał Czapski w dzienniku (1983 rok). Tutaj trzeba wyjaśnić, skąd ta obojętność malarza, który wchodził w 88 rok życia. To zmęczenie, te ciągłe śmierci najbliższych, ciągłe odchodzenia, ale także brak zrozumienia i oddalenie od tych, którzy mieszkali najbliżej. […]
Centrum Informacji Turystycznej w Amiens: – Czy mają Państwo informacje o Jean Colin d’Amiens? – zapytałam. – O kim? – zareagowała pani siedząca za kontuarem. – O malarzu, mieszkał tutaj, w Amiens, zmarł w 1959 r. – Nie, nic nie wiem. Proszę pytać Musée de Picardie. Tam też oczywiście nic nie wiedzą. Jean Colin d’Amiens […]
Autorkę Nocy i dni poznał Czapski w Warszawie w październiku 1927 roku, kiedy to Dimitr Fiłosofow – przyjaciel jeszcze z czasów poszukiwań jeńców polskich w Petersburgu po I wojnie – przyprowadził rodzeństwo Czapskich do Dąbrowskiej. W opublikowanych dotąd zapiskach Józefa Czapskiego nie spotkałam opisu dotyczącego pierwszych chwil tej znajomości. Dzięki notatkom Marii Dąbrowskiej, które ukazały […]
Matka Czapskich, Józefina Karolina Maria S. Thun-Hohenstein, Austriaczka z Czech, wychodząc za mąż za Polaka, Jerzego Hutten – Czapskiego – jak mówi rodzinna legenda, pokochała Polskę z całego serca. Pisał też o tym sam Józef Czapski, że to nie ojciec, a matka wszczepiła w nich polskość i wiarę katolicką. Była matką ośmiorga dzieci. Niestety zmarła […]
