Jolanta z Wańkowiczów zmarła mając niespełna 41 lat. Stało się to w Paryżu. Urodziła się w 1923 roku. Ojcem jej był Witold Klemens Wańkowicz herbu Lis, a matką Jolanta Römer herbu Laski. Rodzice jej bywali np. na przyjęciach u hrabiny Olgi Plater-Zyberk. I ciekawostka. Ojciec Jolanty urodził się w 11.04.1888 w Warszawie, a zmarł 31.08.1948 w Waszyngtonie. Został pochowany na […]
Tylko do 24 kwietnia 2020 roku można w internecie oglądać nowy film dokumentalny poświęcony zbrodni katyńskiej: „Les bourreaux de Staline – Katyn, 1940” (Arte, 2020). Co ciekawe, Francuzi po raz pierwszy, w narracji o zbrodni sowieckiej wykorzystują dokumenty i świadectwa Józefa Czapskiego. Jednak martwi to, że w przekazie medialnym -zapowiadającym cykl filmów o Gułagu oraz […]
„Francuski pisarz polskiego pochodzenia, Piotr Rawicz, popełnił samobójstwo w Paryżu strzałem z karabinu, w piątek 21 maja, w mieszkaniu swojej żony, która zmarła na początku miesiąca. Miał sześćdziesiąt trzy lata. Przez ponad dziesięć lat współpracował z „Monde” śledząc literaturę z Rosji i Europy Centralnej” – pisze Jacqueline Piatier w pożegnalnej notatce o Piotrze Rawiczu. Ten […]
Czapski nie jest dla mas… nie każdy musi go czytać i znać jego malarstwo. Może być dla elit. Patrzył w siebie, a malarstwo było jego życiem. Pokora to słowo, które najlepiej go określa. Na VOD.TVP.PL program nagrywany w styczniu 2020 roku. Wiele głosów. Warto poświęcić czas… Wystarczy kliknąć:) – niestety program przerywany jest reklamami. Takie […]
Jest to wyróżnienie dla artystów (polskich i zagranicznych), krytyków sztuki oraz osób zajmujących się historią. Nagroda została powołana przez Fundację SUSEIA, z inicjatywy Eli Skoczek, prezes Fundacji i dyrektor Festiwalu Józefa Czapskiego. Wkrótce więcej szczegółów.
Alberto Giacometti. Jego rzeźby i rysunki były bardzo bliskie autorowi Oka. Oglądał jego prace w Musée de l’Orangerie (wtedy Orangerie des Tuilleries) pomiędzy październikiem 1969 roku a styczniem 1970 roku. Kupił wówczas katalog wystawy, w którym na wolnych przestrzeniach szkicował prace, które wywarły na nim wrażenie. Wnikliwie przeczytane teksty zostały opatrzone uwagami – jak to miał […]
Maria Woźniakowska (siostrzenica malarza), Ludmiła Murawska – Péju (siostrzenica Ludwika Heringa, przyjaciela Czapskiego), Janusz Nowak (przez ponad 20 lat opiekował się i inwentaryzował archiwum Józefa i Marii Czapskiej w Muzeum Narodowym w Krakowie, specjalista w odczytywaniu pisma malarza), Piotr Mitzner (profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) oraz Elżbieta Skoczek (dyrektor Festiwalu Józefa Czapskiego) – te […]
Niewiele jest osób, o których można powiedzieć, że byli przyjaciółmi Czapskiego, mimo że wielu chciałoby, by tak ich nazywano. Na pewno jedną z osób, z którymi malarz miał niewiarygodnie bliski kontakt była Joanna Pollakówna. To dzięki niej w Polsce pojawił się pierwszy album z reprodukcjami obrazów Józefa Czapskiego. Łączyła ich troska o siebie, czułość, szukanie […]
„U nas nic nowego. Józio próbuje zdobyć prowincję i urządza wystawę w Amiens. Zosia kwęka, a Zygmunt jak zawsze zadowolony z siebie i ze świata”. 1956 rok. Marzec. Jerzy Giedroyc do Wacława Zbyszewskiego. „Jeżeli będę miał czas i siły, to coś napiszę; jeszcze nie wiem co, bo na razie mam tysiące innych zajęć – muszę […]
1942 rok. W granicach Związku Sowieckiego panował terror, zaś stolica Uzbekistanu była „wyspą ocalonych”. Ewakuowano tu – wg nieokreślonego klucza – obywateli ZSRR z oblężonego Leningradu i Moskwy. Znalazła się tam także Anna Achmatowa. Trzy lata życia w Taszkiencie wspominała poetka, jako okrutne, ale też „cudowne”, bo oddalone od Kremla i Łubianki. Złudzenie, że Stalin […]
Marek Tomaszewski 24 października 2019 roku – wieczorem – odwiedził Pawilon Józefa Czapskiego. Normalnie o tej porze to miejsce nie jest dostępne. Tego dnia było to możliwe, gdyż odbywało się spotkanie z Grzegorzem Kozerą, który opowiadał o swojej podróży po Ameryce Południowej. Nie zdążyliśmy na nie, bo pianista ćwiczył w Pałacu Sztuki. Następnego dnia miał […]
Czapski pisał do Jana Cybisa: „Chciałbym, żeby moje płótna najlepsze były w Polsce, żadne Ameryki, żadna Francja mnie nie kuszą”. Syn Jana Cybisa, Jacek wspominał: Ilekroć w naszym domu mowa była o czasach krakowskich czy paryskich i padały imiona przyjaciół z grupy KP, było oczywiste, że Artek to Nacht-Samborski, Zyga odnosi się do Waliszewskiego, Pierre […]
„W naszym domu Kultury pierwsza trumna. Śmierć Zygmunta Hertza. Współzałożyciel Kultury, towarzysz najbliższy! Nieustannie aktywny od pierwszego dnia jej powstania. Przecież prawie 30 lat przeżyliśmy z nim pod jednym dachem, a od ile dawniej wiązały nas wspólne wędrówki od Buzułuku po Bliski Wschód i Włochy. Po słowach wypowiedzianych przez księdza Sadzika w kościele, skąd Zygmunta […]
„Powiedz Zygmuntowi, a propos tutejszych osobliwości, prześlę mu w prezencie przez Józia instrument do zabijania strusiów – ale powiedz mu też, że jeżeli Józio zahaczy o Venezuelę, niech tam się postara o różne cuda, które za bezcen wykonują Indianie. Tam są piękne tkaniny, torebki damskie i totemy, a tu Indian nie ma i folklor jest […]
Czapski – „świadek apokalipsy XX wieku” – takie określenia znajdujemy, gdy piszący je mają na myśli to, co przeżył, widział malarz w czasie swojego życia, zwłaszcza w czasie II wojny światowej. Czy rzeczywiście był świadkiem apokalipsy? Gdy pytano go o jego pobyt w obozach sowieckich odpowiadał, że nie był to najgorszy okres w jego życiu. […]
Artysta mieszkający w Warszawie, Andrzej Fogtt w 2015 roku namalował portret Czapskiego. Byłam w pracowni malarza i oprócz tego portretu widziałam inne, które mnie zachwyciły. Artysta od kilkudziesięciu lat tworzy portrety osób, które są dla niego inspiracją, źródłem emocji, wywierają wpływ na jego działanie i twórczość. Do tej pory powstało ich około 2000, znakomita ich […]
A Beautiful Human Being – taki tytuł nosi esej napisany przez Patricka Quigleya opublikowany na stronach Dublin Review of Books. To tekst napisany po przeczytaniu książki Erica Karpelesa Almost Nothing: The 20th-Century Art and Life of Józef Czapski. Cieszymy się, bo to kolejna publikacja promująca osobę Józefa Czapskiego na świecie. Całość można przeczytać na łamach: […]
Biblia polska Józefowi Czapskiemu To nie są wiersze, poematy I polonezy karmazynów: To biblia, w której polskie światy Z ojców przenoszą się na synów. „Dziady”, „Irydion”, „Pan Tadeusz” Lub „Kordian” – policz owe dzieła I na pokoleń śpiew je przełóż – Co w nich zagra? – Nie zginęła. Sułkowski, który padł w Kairze, Dlatego znów […]
Ksiądz Józef Sadzik, ks. Zenon Modzelewski bliscy Czapskiemu Pallotyni. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku także inni: ks. Jerzy Zawierucha, ks. Jerzy Szozda. Gdy malarz miał trudności z wychodzeniem z domu, odprawiali msze święte w domu w Maisons-Laffitte, w pokoju na piętrze. Duchowni – obecni w jego listach, wspomnieniach i dziennikach. Malarz często odwiedzał siedzibę wspólnoty pallotyńskiej […]
Nareszcie malarstwo Józefa Czapskiego powróciło do sali na I piętrze w Pawilonie Józefa Czapskiego w Krakowie. Obrazy, rysunki i dzienniki z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie i Muzeum Narodowego w Warszawie oraz kilka rysunków wyciętych z notatnika malarza (własność Krystyny Zachwatowicz- Wajdowej) można oglądać do 13 września 2020 roku. [z powodu epidemii koronwirusa wystawę przedłużono]. […]
Maria Czapska w 1970 roku w Kulturze zrecenzowała Pamiętnik z Powstania Warszawskiego Mirona Białoszewskiego. Kończąc napisała: „Powstanie Warszawskie wpisane jest w dzieje naszego narodu, dzieje niepodobne do innych narodów. Naznaczyło ono dwie generacje, a następna dowie się o nim z pieśni i powieści, tak jak my poznawaliśmy Powstanie Styczniowe. Niezwykły Pamiętnik Mirona Białoszewskiego dopełni obraz […]
W rozmowie z Markiem Zagańczykiem Zbigniew Herbert powiedział: Przez pewien czas przyjaźniłem się z malarzami, to nie jest bez znaczenia. „Pracownia pisarska” nic mi nie mówi, bo to jakieś papiery… Natomiast pracownia malarska samym zapachem terpentyny i farb olejnych budziła zawsze we mnie podniecenie, jak u dobrego piwosza zapach piwa. Chciałbym wspomnieć Józefa Czapskiego, wszyscy […]
„Podróż to także próba ucieczki przed widmami, które nie używając nowoczesnej lokomocji jakoby zawsze spóźniają się, dając trochę wytchnienia na nowym miejscu”. Podróż pod batem Trzymiesięczna podróż: „przecwałowałem przez Brazylię, Urugwaj, Argentynę, znowu Brazylię i jeszcze na dodatek – Wenezuelę” – napisał Czapski. Nie był zachwycony, gdy dowiedział się, że … musi ruszyć w odległe […]
„Był niepozorny, chudy. Mówił, śmiejąc się: Muszę dwa razy wejść do pokoju, aby mnie zauważono. Miał niezwykłą biografię”. To o Janie Holcmanie. Choć słowa te pasują także do Józefa Czapskiego. Te zacytowane napisał w paryskiej Kulturze we wspomnieniu o pianiście, po jego samobójczej śmierci, Leo Lipski. Napisał, ponaglany przez Jerzego Giedroycia, i nadał znamienny tytuł: […]
